Ο ΕΥΣΠΛΑΧΝΟΣ ΠΑΤΕΡΑΣ

Ο ΕΥΣΠΛΑΧΝΟΣ ΠΑΤΕΡΑΣ

Πώς θα μετανοήσει κανείς? Πώς θ’ αρχίσει? Χρειάζεται να ξαποστάσει κατ΄αρχάς, να ξελαχανιάσει από το καθημερινό τρεχαλητό, το κυνηγητό της ηδονής, να στραφεί προς τα μέσα του, να κινηθεί από τη συνεχή ετεροπαρατήρηση στην αυτοπαρατήρηση, από το κουτσομπολιό των πάντων στη συνομιλία με τον άγνωστο εαυτό του. Να σκύψει λίγο μέσα του, να σκάψει εντός του, να δει τις δυνάμεις, τις δυνατότητες, τα όρια, τις αντοχές, τα δοθέντα τάλαντα. Χρειάζεται περισυλλογή, αυστηρός αυτοέλεγχος, επιείκεια και κατανόηση των άλλων. Να βρούμε τα ποσοστά της προσωπικής μας ευθύνης. Να μη τα ρίχνουμε εύκολα και γρήγορα πάντα μόνο στους άλλους. Απλά και ειλικρινά, τίμια και δίκαια πρέπει κι αξίζει να οδηγηθεί ο εαυτός μας, που συνηθίζει να ξεγλυστράει σαν χέλι, να παραδεχθεί την αμαρτωλότητά του. Να θελήσει γενναία, ηρωικά και παληκαρίσια ν΄αναχωρήσει ανεπίστροφα από την αμαρτία. Να μην επωάζει πιά μνήμες και φιλεπίστροφους λογισμούς στα πρότερα, τ΄άχαρα, τ΄αμαρτωλά, τ΄ανέντιμα της προηγούμενης ζωής.      Όλ΄αυτά φυσικά γίνονται ελεύθερα και αυτοπροαίρετα και δεν υπάρχει κανένα νόημα σε κανενός είδους εξαναγκασμό. Ποτέ δεν επιτρέπεται να εκβιάσουμε κάποιον να εξομολογηθεί. Η εξομολόγηση εμπνέεται και είναι ιερό μυστήριο και πράξη ελευθερίας. Προηγείται της μετάνοιας η επίγνωση της αμαρτίας, η συνειδητοποίηση της αμαρτωλότητος. Ακολουθεί η λύπη για την αμαρτία. Έπεται η εξομολόγηση, με καρδιά συντετριμμένη και πνεύμα τεταπεινωμένο, δέηση για συγχώρεση και άφεση και απόφαση υποσχετική για μόνιμη αποχή από το κακό. Ελεύθερα και αυτόβουλα επιλέγει ο αμαρτωλός τη μετάνοια και πλουτίζει από τ΄αγαθά της ειρήνης. Πάντα ιδιαίτερα με προβληματίζει ο λόγος  ενός σύγχρονου, σοφού κι ενάρετου Αγιορείτου: Πολλοί εξομολογούνται, λίγοι μετανοούν!

...........................................................

Η μετάνοια θα πρέπει να υπάρξει σε αυτή τη ζωή. «Ιδού νυν καιρός ευπρόσδεκτος, ιδού νυν ημέρα σωτηρίας». Η αναβλητικότητα είναι ένα από τα πιό πονηρά παιχνίδια του δαίμονα. Ο Γέροντας Τύχων ο Ρώσος ο Αγιορείτης έλεγε πολύ χαριτωμένα: Η κόλαση είναι καλά στρωμένη από «θα» ! Κατοικείται από ανθρώπους καλών προθέσεων και ωραίων, μακρυνών σχεδίων. Η μετάνοια επαναφέρει, επανορθώνει, ανορθώνει. Αν επιτρέπεται, όλα επιτρέπονται εκτός από την απελπισία. Ο δαίμονας επισταμένα εργάζεται να μας οδηγήσει στην απόγνωση. Αφού συνέχεια πέφτουμε στα ίδια και τα ίδια, ποιός ο λόγος να συνεχίσουμε ν΄αγωνιζόμαστε. Ο θεοφόρος άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής λέει : Καμμία αμαρτία δεν είναι μεγαλύτερη της αγάπης του Θεού. Όλα συγχωρούνται αρκεί ο άνθρωπος έγκαιρα κι έγκυρα να μετανοήσει. Ο μετανοών αμαρτωλός είναι πάντοτε συμπαθής, ο αμετανόητος πεισματάρης και θεληματάρης απομακρύνει τη θεία χάρη και βρίσκεται σε δύσκολη θέση.      Οι νηπτικοί πατέρες συνδυάζουν πάντοτε με τη μετάνοια την κατάνυξη, την οποία θεωρούν απαραίτητη όσο τ΄οξυγόνο. Ο άγιος Συμεών συνδυάζει την κατάνυξη με τα θερμά δάκρυα και την αγαθοεργία, διά των οποίων καθαίρεται ο άνθρωπος. Η κατανυκτική προσευχή έχει δάκρυα, αυτά όμως είναι άκοπα, θερμά και γλυκά. Δεν είναι αποτέλεσμα συναισθηματικών καταστάσεων και νοσηρών φαντασιών ενός στραπατσαρισμένου εγισμού και μιάς κακομοίρικης ψευδοαμαρτωλότητος και νόθας μηδαμινότητος. Όσο ο άνθρωπος αμαρτάνει σκληραίνει, πωρώνεται, δεν δακρύζει εύκολα. Όσο ο άνθρωπος μετανοεί, χύνει δάκρυα, σπάει ο πάγος, φανερώνεται η επίσκεψη της θείας χάριτος.

....................................

Η περίοδος αυτή της αρχής του Τριωδίου είναι γεμάτη από βαθύ νόημα και περιεχόμενο ποιότητας σημαντικής και ουσίας εξαιρετικής. Οδηγεί τον πιστό σε ωφέλιμη περισυλλογή και μετάνοια. Κατάντησε η περίοδος αυτή η κατανυκτική και αγία, χώρα μακρυνή, έρημη από χάρη, που αναζητά τη χαρά στην πρόσκαιρη ηδονή, το ξεφάντωμα και το ξεγέλασμα, τη μασκοφορία και το ξενύχρι, την ασωτεία και την κραιπάλη. Ο άσωτος χοιροβοσκός σιωπηλά διδάσκει παρουσιάζοντας το οικτρό κατάντημά του. Νά τ΄αποτελέσματα της ανταρσίας, της φυγής, του ξενιτεμού, της ζωής δίχως περιορισμούς και φραγμούς.      Η μετάνοιά του αποδεικνύεται από την άμεση αποφασιστικότητά του και τα λίγα λόγια που ετοίμασε να πει, δίχως αναλύσεις, περιγραφές και δικαολογίες. Λόγια λιγοστά, ειλικρινή, ατόφια, γνήσια κι εγκάρδια. Η καλή εξομολόγηση δεν θέλει φλυαρίες. Αρκεί το αληθινό ήμαρτον. Επιστρέφοντας αντικρύζει θέαμα απρόσμενο κι εξαίσιο. Από μακρυά βλέπει τον πατέρα του στο κατώφλι της εξώθυρας να τον αναμένει. Πού ήξερε ο πατέρας ότι εκείνη την ώρα θα επιστρέψει και τον περίμενε? Μά ΑΠΟ ΤΗΝ ΩΡΑ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ ΤΟΝ ΑΝΕΜΕΝΕ. Τόση ήταν η αγάπη του. Λέγουν οι άγιοι πατέρες, η ευαγγελική αυτή περικοπή μόνο αν σωζόταν από όλο το ευαγγέλιο, αρκούσε για τη σωτηρία του ανθρώπου. Η δε παραβολή δεν θα έπρεπε να λέγεται του άσωτου υιού αλλά του εύσπλαχνου πατέρα.   Η μετάνοια έφερε από μακρυά κοντά τον άσωτο. Ο πατέρας εξέρχεται προς υπάντησή του. Δεν τον αναμένει ελεγκτικά, ακίνητος, αγέρωχος, αυστηρός. Βαδίζει προς το μέρος του. Θέλει να συντομεύσει, έστω και λίγο, όσο γίνεται, την τελευταία απόσταση. Ανοίγει την αγκαλιά του, τον αγκαλιάζει ανεπιφύλακτα, δίχως κανένα παράπονο, όχι απλά τον ασπάζεται, τον κατασπάζεται «και κατεφίλησεν αυτόν». Δεν τον λυπάται με οίκτο, δεν τον δυσκολεύει, δεν του θυμίζει το λάθος του, δεν του λέει πώς κατάντησε, δεν του μιλά για την αλλοίωση του. Αυτή η γενναία αρχοντιά του πατέρα είναι απαράμιλλη, ακαταγώνιστη, συνταρακτική, μοναδική και συναρπαστική.

...............................................

Για κάθε άσωτο υπάρχει μετάνοια και σωτηρία. Ο ουράνιος πατέρας πάντα αναμένει. Δεν κουράζεται να περιμένει. Δίνει πολλές ευκαιρίες γι΄αυτή τη σωτήρια επιστροφή. Ο Θεός θέλει όλους τους ανθρώπους να τους σώσει και να έλθουν σε επίγνωση. Δεν υπάρχει καμία αμαρτία που να μη συγχωρεί ο Θεός όσο μεγάλη κι αν είναι.

Αποσπάσματα από του μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου «Ο όσιος τελώνης και ο άγιος άσωτος»