Κυριακή 22-1-2012, Αποστ. Ανάγνωσμα: Α΄ Τιμ. 4:9 -15

Κυριακή 22-1-2012,

Αποστ. Ανάγνωσμα: Α΄ Τιμ. 4:9 -15

Τα μηνύματα του σημερινού αποστολικού αναγνώσματος ασφαλώς έχουν διαχρονική αξία και σημασία. Αφορούν τους ποιμένες της Εκκλησίας και σήμερα, αλλά και τον πιστό λαό. Θα σταθούμε εδώ στην προτροπή του Παύλου «πρόσεχε τη αναγνώσει, τη παρακλήσει, τη διδασκαλία». Το πρώτο (ανάγνωση της Γραφής) αφορά γενικά όλους τους πιστούς, όλους όσους ανήκουν στην ποίμνη του Χριστού. Τα άλλα δύο (παράκληση και διδασκαλία) αφορούν κυρίως τους εργάτες του λόγου του Θεού και τους ποιμένες.

«Πρόσεχε τη αναγνώσει»: το παράγγελμα αυτό πρέπει να αντηχεί στα αυτιά κάθε πιστού. Είναι πάντοτε επίκαιρο και αναφέρεται στο καίριας σημασία ζήτημα της σχέσεώς μας με τον αιώνιο λόγο του Θεού, την Αγία Γραφή. Η Αγία Γραφή είναι ο λόγος του Θεού που ζωοποιεί και χαριτώνει. Επιπλέον η Αγία Γραφή αγιάζει την καρδιά, φωτίζει το νου και ενισχύει τη θέληση μας για αγώνα πνευματικό. Η Αγία Γραφή αποτελεί  συνάμα την αποκάλυψη του Θεού σ’ εμάς τους ανθρώπους. Χάρη σ’ αυτή την αποκάλυψη εμείς οι άνθρωποι γνωρίζουμε την αλήθεια της ζωής και τους κόσμου.  «Πρόσεχε τη αναγνώσει», σημαίνει ακόμη να μην ξεχνάμε, να μην παραλείπουμε τη μελέτη της Αγίας Γραφής. Αποτελεί χρέος μας. Ας γίνει, λοιπόν, η καθημερινή τροφή της ψυχής μας, πηγή φωτισμού, χαράς και παρηγοριάς. Με προσοχή, σημαίνει επιπλέον με προσευχή. Αν ό,τι κάνουμε στη ζωή μας, οφείλουμε να το ξεκινάμε με προσευχή, πολύ περισσότερο με προσευχή θα πρέπει ν’ αρχίζουμε τη μελέτη του λόγου του Θεού. «Πρόσεχε», τέλος, «τη αναγνώσει» σημαίνει να μελετούμε την Άγια Γραφή ακολουθώντας την ερμηνεία της Εκκλησίας, καθοδηγούμενοι από τους Θεοφόρους Πατέρες μας.

«Πρόσεχε … τη παρακλήσει, τη διδασκαλία»: Αυτά αφορούν περισσότερο τους ποιμένες και διδασκάλους της Εκκλησίας, όπως αναφέραμε πιο πάνω. Η παράκληση, η παρηγοριά και η στήριξη των πιστών, αποτελούν βασικό έργο των ποιμένων, δηλαδή του ιερού κλήρου: διακόνων, πρεσβυτέρων και επισκόπων της Εκκλησίας. Ιδιαίτερα σε καιρούς δοκιμασίας και θλίψεως, που η πρόνοια του Θεού επιτρέπει, οι ποιμένες οφείλουν να παρηγορούν το λαό και να γίνονται παραδείγματα υπομονής, επιμονής και εμμονής στην αληθινή πίστη. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί τέλος, στη διδασκαλία του θείου λόγου. Οι κληρικοί, αλλά και οι κήρυκες του ευαγγελίου είναι επιφορτισμένοι με το έργο της διδασκαλίας του λόγου της Γραφής. Αποτελεί καθήκον και χρέος γι’ αυτούς η μετάδοση των αληθειών της πίστης και η σπορά του λόγου του Θεού στις καρδιές των ανθρώπων, ώστε αυτός φυτρώνοντας, να αποδώσει «καρπόν εκατονταπλασίονα», κατά το λόγο της Γραφής (Λκ. 8, 8). 

Ο νεότατος στην ηλικία Τιμόθεος -35 ετών-, φέροντας στους ώμους του το βάρος του επισκοπικού λειτουργήματος και την ευθύνη της διαποιμάνσεως της Εκκλησίας της Εφέσου, όφειλε να γίνει «τύπος των πιστών» (στίχος 12β). Τύπος σημαίνει αξιομίμητο υπόδειγμα, «αρχέτυπον του βίου» και «εικών», οπως εξηγεί ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

Ο Παύλος δεν περιορίζεται σε μια γενική σύσταση, αλλά προσδιορίζει στη συνέχεια σε τι ακριβώς ο Τιμόθεος όφειλε να αναδειχθεί «τύπος των πιστών». «Εν λόγω» σημαίνει κατά τη δημόσια διδασκαλία, τη διδαχή και το κήρυγμα του ευαγγελίου. «Εν αναστροφή»: εννοεί εδώ τον  τρόπο ζωής και συμπεριφοράς, το βίο και την πολιτεία του. «Εν αγάπη»: Αν η προς αλλήλους αγάπη είναι το θεμελιώδες γνώρισμα όλων των χριστιανών, πολύ περισσότερο είναι των εκκλησιαστικών ποιμένων και διδασκάλων. Η έκφραση «εν πνεύματι» σημαίνει όπως εξηγεί ο Οικουμένιος, «εν τη πνευματική καταστάσει». Ο Παύλος προσθέτει, τέλος, άλλα δύο στοιχεία: «εν πίστει» και «εν αγνεία». Ο Τιμόθεος έπρεπε ν’ αναδειχθεί «τύπος των πιστών» με την ορθή και αδίστακτη πίστη του και με την αγνότητα και την καθαρότητα της ψυχής και του σώματος του.

Στο στίχο 9 ο θείος Παύλος τονίζει ότι η αλήθεια που μας παραδίδεται με το κήρυγμα της Εκκλησίας, είναι αλήθεια απόλυτης αξιοπιστίας και αιωνίου κύρους. Είναι λόγος αληθινός και γι’ αυτό και είναι «άξιος πάσης αποδοχής» εκ μέρους των ανθρώπων. Είναι ο λόγος που ζωοποιεί και γαλουχεί τους πιστούς. Είναι «το ύδωρ το ζων», που χαρίζει τη ζωή σε όσους τον αποδεχτούν και τον εφαρμόσουν στη ζωή τους. Χρειάζεται βέβαια καθαρότητα καρδίας και απλότητα νου. Διότι, αν αυτά δεν υπάρχουν, τότε ο άνθρωπος παραμένει αδιάφορος και ψυχρός ή ακόμη και εχθρικός απέναντι στον λόγο του Θεού.

Ο κόπος της χριστιανικής ζωής στηρίζεται πάνω στην ελπίδα και τη βεβαιότητα που εκείνη μας παρέχει. Η ελπίδα στην αξιοπιστία του θείου λόγου που εγγυάται ο Θεός, δίνει τη δυνατότητα και τη χαρά στον άνθρωπο να κοπιάζει και να υπομένει κάθε είδους δοκιμασία, πόνου και θλίψης για χάρη της αλήθειας και της αρετής. Εδώ ο Παύλος αναφέρεται στις δοκιμασίες της αποστολικής ζωής και έργου. Ωστόσο αυτά αφορούν και τον κάθε πιστό χριστιανό σήμερα. Η ελπίδα στην αιώνια ζωή του μέλλοντος αιώνος, που εγγυάται ο «ζων» Θεός, μας κάνει να κοπιάζουμε και να υπομένουμε ονειδισμούς και περιφρονήσεις χάριν του Χρίστου (στίχος 10). Είναι γεγονός ότι ιδιαίτερα στις μέρες μας, η χριστιανική ζωή είναι αιτία ονειδισμού και διωγμών από αντίθεους ανθρώπους.

Στον ίδιο στίχο ο Απόστολος των εθνών τονίζει ότι ο Θεός, στον οποίο στηρίζεται ή ελπίδα των χριστιανών, δεν είναι μόνο «ζων», αλλά και «σωτήρ πάντων ανθρώπων, μάλιστα πιστών». Ο Θεός θέλει τη σωτηρία όλων των ανθρώπων. Είναι «σωτήρ πάντων ανθρώπων». Η ενσάρκωση του Λόγου, το Θείο Πάθος και γενικότερα το σχέδιο της Θείας Οικονομίας, στόχο έχουν τη σωτηρία των ανθρώπων. Ωστόσο δεν σώζονται όλοι οι άνθρωποι. Σώζονται όσοι θα το θελήσουν και θα το επιδιώξουν. Αυτό ασφαλώς εννοεί ο Παύλος με τη διευκρινιστική προσθήκη που κάνει «μάλιστα πιστών». Η σωτηρία είναι η κλήση που ο Θεός απευθύνει καθολικά σε όλους τούς ανθρώπους. Όμως τελικά θα σωθούν εκείνοι πού θα δεχτούν αυτή την κλήση.

Στο στίχο 11 ο απόστολος Παύλος απευθύνει στον Τιμόθεο μια διπλή σύσταση: «παράγγελλε ταύτα και δίδασκε». Ο Ζιγαβηνός ερμηνεύοντας το σημείο αυτό, αναφέρει: «παράγγελλε μεν τοις εν γνώσει αμαρτάνουσι, δίδασκε δε τους εν αγνοία σφαλλομένους».

Ρένου Κωνσταντίνου, Θεολόγου – Καθηγητή Μ.Ε